شاید شما هم شنیده باشید که موی گربه خطرناک است و باعث نازایی، سقط جنین و انتقال بیماری های مختلف به انسان میشود. سالیان زیادی است که این باور در میان عامه مردم رواج دارد. اما آیا واقعا این چنین است؟ آیا موی گربه به این اندازه که فکر می‌کنید خطرناک است؟ در این مقاله به این سوالات پاسخ می‌دهیم و با بیماری موی گربه و علائم آن نیز آشنا خواهیم شد.
بیماری موی گربه یا توکسوپلاسموز
موی گربه به طور طبیعی بیماری‌زا نیست. اما زمانی که گربه ناقل بیماری خطرناکی به نام توکسوپلاسموز باشد، موی آغشته به مدفوع او خطرناک بوده و احتمال دارد که باعث بروز بیماری شود. نام این بیماری عفونی، توکسوپلاسموز است که به زبان عامیانه آن را به نام بیماری موی گربه میشناسیم. توکسوپلاسموز در واقع یک بیماری انگلی است که توسط انگل توکسوپلاسما گوندیی (Toxoplasma gondii) ایجاد میشود.
این انگل برای تکمیل چرخه زندگی خود به دو میزبان نیاز دارد. (1) گربه ها و سایر گربه‌سانان میزبان نهایی این انگل هستند و (2) انسان ها و سایر حیوانات خونگرم میزبان واسط در نظر گرفته میشوند. انگل در بدن گربه ها وارد روده میشود و بعد از تکثیر در روده گربه، تخم های آن از طریق مدفوع حیوان دفع میشوند. این تخم ها در محیط باقی می مانند و بعد از عفونی شدن باعث آلودگی سایر حیوانات و البته انسان میشوند.
علائم بیماری موی گربه در انسان و حیوان
علائم بیماری موی گربه در گربه ها: گربه ها معمولاً در اثر آلودگی به توکسوپلاسما گوندیی علائم خاصی بروز نمیدهند و انگل به صورت خاموش در بدن آن ها باقی میماند. در برخی موارد، به خصوص در گربه های جوان یا گربه هایی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند؛ علائمی مانند اسهال، کاهش وزن، تب و خستگی دیده میشود. این علائم ممکن است پس از چند روز برطرف شوند و گربه برای مدت طولانی به عنوان ناقل خاموش باقی بماند.
علائم توکسوپلاسموز در انسان: علائم توکسوپلاسموز در انسان به قدرت سیستم ایمنی فرد و اینکه بیماری در چه مرحله ای قرار دارد، بستگی دارد:
1.افراد سالم: در اغلب موارد، افراد سالم علائم خاصی بروز نمیدهند و یا علائم آن ها به تب، خستگی، دردهای عضلانی و تورم غدد لنفاوی محدود میشود.
2.افراد با سیستم ایمنی ضعیف: ممکن است افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، مانند بیماران مبتلا به HIV، افرادی که تحت درمان های شیمی‌درمانی هستند و یا بیمارانی که از دارو های سرکوب‌کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند، علائم شدیدتری را تجربه کنند. این علائم شامل تب بالا، سردرد، اختلال در هماهنگی عضلات و تشنج است. در موارد نادر، انگل میتواند به مغز و سایر اندام ها حمله کند و مشکلات جدی‌تری ایجاد کند.
3.زنان باردار: یکی از بزرگترین خطرات بیماری موی گربه در زنان باردار است. اگر زنی در دوران بارداری به توکسوپلاسموز مبتلا شود، انگل میتواند از طریق جفت به جنین منتقل شود و باعث مشکلاتی چون سقط جنین، تولد نوزاد با ناهنجاری های مادرزادی، یا مشکلات جدی مانند عقب ماندگی ذهنی شود.
آیا احتمال انتقال بیماری موی گربه به انسان وجود دارد؟
اگر بخواهیم صادقانه با هم صحبت کنیم، این احتمال وجود دارد، اما بسیار نادر است. توکسوپلاسموز یک بیماری مشترک بین انسان و حیوانات است اما بیش از این که از طریق مدفوع گربه به انسان منتقل شود، با مصرف گوشت خام میزبان‌های واسطی که گوشتشان حاوی کیست توکسوپلاسموز است، رخ میدهد. در واقع برای اینکه بیماری موی گربه از طریق خود گربه به ما منتقل شود اولا باید حیوان بیمار باشد و به صورت فعال انگل را دفع کند. دوما باید انگل دفع شده عفونی شود که برای عفونی شدن آن حداقل یک روز زمان لازم است (یعنی اگر زودتر از یک روز مدفوع گربه را معدوم کنید، حتی اگر گربه شما بیمار باشد، احتمال بیمار شدن شما صفر است). سوما شما باید مدفوع آلوده گربه را بخورید!! یکی از روش های خوردن مدفوع گربه، خوردن موی آغشته به مدفوع حاوی تخم عفونی انگل است! چقدر احتمال دارد که هم گربه شما توکسوپلاسموز داشته باشد، هم مدفوعش بیش از یک روز در خانه شما باقی بماند و هم شما به هر طریقی مدفوع او را بخورید؟!! بنابراین میبینید که احتمال انتقال این بیماری از گربه تقریبا وجود ندارد.
تشخیص بیماری موی گربه
همانطور که در بالا گفته شد، علائم بیماری موی گربه با بسیاری از بیماری ها مشترک است، بنابراین از روی علائم نمی‌توان این بیماری را به صورت قطعی تشخیص دقیق داد. دامپزشک میتواند در آزمایشگاه با انجام تست تیتر آنتی بادیِ توکسوپلاسما گوندی، ابتلای گربه به بیماری را تشخیص دهد. همچنین از آنجایی که انگل از طریق مدفوع گربه دفع میشوند، انجام آزمایش مدفوع نیز در تشخیص این بیماری میتواند مفید باشد.
در انسان نیز انجام آزمایش آنتی بادی و آزمایش PCR میتواند در تشخیص بیماری کمک کننده باشد. همچنین در خانم های باردار که در آن ها عفونت بارداری تشخیص داده شده است، می‌توان با نمونه گیری از مایع آمنیوتیک، ابتلای جنین به بیماری توکسوپلاسموز را مورد بررسی قرار داد.
درمان بیماری موی گربه
معمولاً برای گربه هایی که علائم بیماری از خود نشان نمیدهند، درمانی انجام نمی‌شود. اما در گربه هایی که علائمی مانند تب، ضعف و یا علائم تنفسی دارند، پیشنهاد میشود سریعا به دامپزشک مراجعه کنید تا با تشخیص به موقع، دارو های مورد نیاز جهت کنترل بیماری را مصرف کنید.
در انسان، درمان بیماری توکسوپلاسموز به میزان قدرت سیستم ایمنی فرد بستگی دارد. در افراد سالم با سیستم ایمنی قوی و بدون علائم معمولا نیازی به درمان نیست زیرا بدن به تنهایی توانایی مبارزه و کنترل عفونت را دارد. اما در زنان باردار و افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مبتلا به HIV) درمان این بیماری بسیار حساس و مهم می‌باشد. توصیه میشود حتما به پزشک مراجعه کرده و تحت نظر او درمان را آغاز کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
آیا بیماری موی گربه باعث سرطان میشود؟
تحقیقات بسیار کم و محدودی در رابطه با ارتباط توکسوپلاسموز و سرطان در انسان انجام شده است. برخی از محققان معتقدند که از آنجایی که بیماری موی گربه باعث ایجاد التهاب در بدن انسان میشود و التهاب شدید میتواند باعث آسیب سلولی شود، بیماری موی گربه میتواند احتمال ابتلا به برخی از سرطان ها را افزایش دهد. اما فراموش نکنید که این تحقیقات بر پایه ی پژوهش‌های آماری انجام شده است و هنوز مشخص نیست که آیا این انگل به طور مستقیم در ایجاد برخی سرطان ها دخالت دارد یا نه. بنابراین هنوز شواهد قوی و قطعی برای اینکه آیا بیماری موی گربه باعث سرطان میشود، وجود ندارد. این موضوع نیازمند تحقیقات بیشتر و گسترده تر می‌باشد تا بتوان به یک جواب قطعی برای آن رسید.
آیا دست زدن به گربه باعث بیماری موی گربه میشود؟
دست زدن به گربه به طور مستقیم باعث ابتلا به بیماری موی گربه نمی‌شود، همانطور که گفته شد این انگل در مدفوع گربه ی بیمار وجود دارد و اگر پوست و موی گربه با مدفوع او برخورد داشته باشد، این انگل به سطح بدن گربه منتقل میشود، بنابراین زمانی که شما گربه را لمس و ناز می‌کنید در واقع دست شما با این انگل برخورد میکند و اگر دستتان را به دهن خود بزنید؛ احتمال انتقال وجود دارد.
برای جلوگیری از چنین پیش‌آمدی، رعایت اصول بهداشتی پیشنهاد میشود. توصیه میشود پس از لمس کردن گربه، دست های خود را به خوبی با آب و صابون شسته و ضدعفونی کنید. همچنین بسیار مهم است که ظرف خاک گربه ی خود را دائما و به صورت روزانه تمیز کنید. لطفا در هنگام تمیز کردن ظرف خاک گربه از بیلچه خاک و دستکش بهداشتی استفاده کنید.
سخن پایانی
همانطور که متوجه شدید هنگامی که گربه در سلامت کامل است، موی او باعث ایجاد بیماری نمی‌شود. بنابراین موی گربه ی سالم باعث نازایی و سقط جنین در زنان باردار نمی‌گردد. اما بیماری موی گربه یک بیماری مشترک است و به هر حال تحت شرایط به خصوصی احتمال انتقال این بیماری به انسان وجود دارد. فراموش نکنید که تمیز کردن ظرف خاک گربه ها به طور منظم در جلوگیری از این بیماری بسیار مهم است. همچنین بهتر است از تماس گربه ی خود با گربه های خیابانی جلوگیری کنید تا احتمال ابتلای او را کاهش دهید.
منابع
