متاسفانه بیماری های کلیه گربه، یکی از عوامل اصلی مرگ گربه های بالا 5 سال هستند. کلیه ها عضو بسیار مهم و کلیدی‌ای در بدن گربه ها هستند، چرا که تصفیه خون و دفع مواد زائد از طریق ادرار کردن گربه صورت میگیرد.
در میان گربه ها برخی نژاد ها مثل پرشین و اسکاتیش ها، کلیه های حساس تری دارند. به علاوه گربه هایی که به بیماری توکسوپلاسموز مبتلا هستند، باید مرتبا از نظر سلامت کلیه معاینه و بررسی شوند.
در این مقاله به بیان وظایف کلیه ها، رایج ترین بیماری های کلیه گربه و نحوه ی پیشگیری از آن ها می‌پردازیم.
عملکرد کلیه در گربه ها چیست؟
- برقراری تعادل مایعات بدن، سطح الکترولیت (سدیم و پتاسیم) و مواد معدنی سلول ها
- تصفیه خون و دفع مواد زائد توسط ادرار
- حفظ آب و پروتئین مورد نیاز بدن
- دفع سموم
- کمک به تعادل PH خون
- خونسازی (کلیه با کمک هورمون اریتروپویتین، فشار خون را متعادل نگه داشته و تولید گلبول قرمز را کنترل می‌کند).
بیماری های کلیه گربه
بیماری مزمن کلیه (CKD) در اثر آسیب به کلیه ها ایجاد شده و فعالیت طبیعی این اندام را مختل می‌کند. از آنجایی که بیماری، مزمن است، علائم با گذشت زمان افزایش شدت پیدا می‌کنند. بیماری مزمن کلیه یا همان CKD، معمولا در گربه های سن بالا دیده می شود.
بیماری حاد کلیه (AKD) زمانی اتفاق می‌افتد که کلیه ها به طور ناگهانی و خیلی شدید آسیب ببینند. این عارضه در گربه ها می تواند، به علت مصرف مواد سمی مثل مسمومیت گربه با ضد یخ ایجاد شود.
نمونه هایی از بیماری های مزمن کلیه در گربه:
- بیماری های ناشی از ضعف سیستم ایمنی
- حوادثی شبیه سکته مغزی یا فشار خون بالا (فشار خون بالا)
- لخته شدن خون
- سرطان
- رسوب غیر طبیعی پروتئین
- مشکلات مادرزادی کلیه
نمونه هایی از بیماری های حاد کلیوی در گربه:
- عفونت های ویروسی (پریتونیت عفونی گربه ، لوسمی در گربه)
- عفونت های انگلی (توکسوپلاسموز، کرم Capillaria)
- بیماری های منتقله از طریق کنه
- عوارض داروهایی چون آنتی بیوتیک های خاص
- شوک و افت فشار خون
- انسداد مجاری
عوامل موثر در ایجاد بیماری های کلیه گربه
عوامل مختلفی را می‌توان در ظهور بیماری های کلیه گربه مقصر دانست به طور مثال: افزایش سن گربه، مهم ترین و شایع ترین علت تغییرات بافتی و بیماری های ایجاد شده در این اندام است.
علاوه بر فاکتور سن، دلایلی دیگری چون بروز عفونت ها، عوامل ژنتیکی، ابتلا به سرطان و وجود سنگ های ادراری می‌توانند فعالیت کلیه های گربه را تحت تاثیر قرار دهند.
گربه های نژاد پرشین (Persians)، حبشی (Abyssinians)، سیامی (Siamese) و راشن بلو (Russian Blue) از نژاد های مستعد به بیماری های کلیوی (CRF یا نارسایی کلیه) هستند.
علائم بیماری های کلیه گربه
علائم بالینی اغلب به شدت بیماری، میزان درگیری کلیه ها و علت زمینه ای بستگی دارد:
- تب
- ضعف و بیحالی
- تشنگی
- افزایش ادرار
- استفراغ متناوب
- کم آبی بدن
- زخم در دهان
- بوی بد دهان
- اختلال تنفسی
- کاهش وزن
- کاهش اشتها
- بی اختیاری یا ناتوانی در ادرار کردن
- درد های شدید
- تورم مایع در اندام ها
- تحلیل عضلات
- علائم مربوط به فشار خون بالا، مانند کاهش بینایی و ضعف
تشخیص زود هنگام بیماری های کلیوی در گربه
چکاپ های ماهیانه یا حداقل دو سه ماه یکبار، در تشخیص همه‌ی بیماری ها مفیدند و بیماری‌های کلیه گربه اغلب بر اساس آزمایش خون و آزمایش ادرار تشخیص داده می‌شوند؛ اما بررسی تخصصی فاکتور های اوره، کراتینین، فسفر، الکترولیت های چون سدیم و پتاسیم، مقدار کلسیم خون، تعداد گلبول های قرمز و سفید نیز می‌توانند کمک کننده باشند. همچنین دامپزشک ممکن است آزمایش های تکمیلی زیر را نیز توصیه کند:
- نسبت پروتئین ادرار به کراتینین (UPC) برای تعیین مقدار پروتئین در ادرار.
- کشت ادرار
- ارزیابی فشار خون برای تعیین اینکه آیا فشار خون بالا می‌تواند عامل بیماری کلیه باشد یا نه
- رادیوگرافی یا سونوگرافی شکم برای تشخیص سنگ کلیه و کیست ها
- بیوپسی از بافت کلیه
پس از تشخیص علت بیماری، دامپزشک بیماری های کلیه گربه را بر اساس شدت علائم بالینی و نتایج آزمایش، به یکی از چهار مرحله زیر نسبت می‌دهد:
- در مرحله یک بیماری های کلیه گربه، معمولا علائم بالینی خاصی آشکار نیستند.
- در مرحله دو بیماری، علائم بالینی آغاز شده اند.
- در مرحله سه بیماری های کلیوی، بسیاری از علائم بالینی مشاهده می‌شوند و بیشتر گربه ها در این مرحله، وضعیت مساعدی ندارند.
- در مرحله چهارم بیماری های کلیه گربه علائم بالینی به طور مشخص دیده می‌شوند و وضعیت عمومی حیوان، در حالت بحران قرار دارد.
داروی کلیه برای گربه
اکثر بیماری های کلیه گربه ها، با کمک دارو، رعایت رژیم غذایی و سرم تراپی منظم کنترل می‌شود. پروتکل درمانی، بر اساس پیشرفت بیماری و علت زمینه ای تعیین می‌شود و شامل موارد زیر است:
- تعیین رژیم غذایی مناسب (به طور مثال مصرف کنسرو ها و غذا های آبکی، می‌توانند تعادل مایعات بدن را تاحدی بهبود ببخشند)
- تزریق آنتی بیوتیک به صورت وریدی (در صورت تشخیص عفونت)
- تجویز قرص یا شربت های ضد انگل برای گربه (در صورت تشخیص انگل)
- تجویز مکمل ها برای گربه هایی که تعادل مواد معدنی به هم خورده است.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (برای زمان هایی که بیماری های خود ایمنی، به کلیه حمله کرده باشند)
- تجویز دارو هایی که لخته شدن خون را به حالت نرمال برمی‌گردانند (ضد انعقادها).
- شیمی درمانی و یا جراحی (اگر سرطان، بخشی از علت زمینه ای باشد)
- رفع انسداد با جراحی یا دستگاه های موجود (اگر انسداد مجاری ادراری عامل بیماری های کلیه گربه باشد)
- کنترل کم خونی با تغذیه مناسب
- سرم تراپی برای بازگشت آب از دست رفته ی بدن (در شرایطی که گربه دچار کم آبی هست)
- تعیین درمان های علامتی، مانند تزریق ضد تهوع ها برای گربه هایی که به علت تهوع، اشتهای خود را از دست داده‌اند.
پیشگیری از بیماری های کلیه گربه
طبق مطالعات انجام شده، یکسری اصول کلی در جلوگیری از بیماری های کلیه گربه مفید واقع شده اند که عبارتند از:
- در دسترس بودن آب تمیز و کافی برای گربه ها
- مصرف به موقع ضد انگل ها
- تزریق منظم واکسن های ضروری گربه
- مصرف نکردن داروهای انسانی توسط پت ها
- عدم استفاده ی مداوم از آنتی بیوتیک ها
- عدم استفاده از هرنوع دارو، بدون تجویز دامپزشک
- اطلاع از مواد سمی برای گربه ها و در دسترس نبودن آن ها برای حیوان
- مراجعه ی سریع صاحب حیوان، در زمان مشاهده ی کوچک ترین علائم غیر طبیعی در گربه
- توصیه می‌کنیم اگر از نژاد مستعد بیماری های کلیوی نگهداری می‌کنید، چکاپ های ماهیانه را جدی بگیرید.
- اگر گربه ی شما به بیماری های کلیوی مبتلا شده است، برای قطع زنجیره ی این بیماری، ترجیحاً از او به عنوان والد استفاده نکنید.
احتمال زنده ماندن گربه هایی که مشکل کلیه دارند
میزان پاسخ به درمان در گربه های مبتلا به بیماری های کلیوی، معمولا وابسته به عامل بیماری، میزان پیشرفت بیماری و سیستم ایمنی بدن گربه متفاوت است. (اما معمولا گفته می‌شود که در موارد نارسایی کلیوی، درمان، تاثیر چندانی نخواهد داشت) اغلب اوقات حتی اگر کادر درمان، نتوانند بیماری را ریشه کن کنند، تلاش می‌کنند که تا حدی سرعت پیشرفت آن را کنترل کنند.
متاسفانه در مراحل پیشرفته، اگر دامپزشکان از درمان بیماری های کلیه گربه قطع امید کنند، ممکن است برای درد نکشیدن بیشتر حیوان، یوتانایز یا اصطلاحا مرگ بدون درد را توصیه کنند. بیان این مسئله برای ما هم بسیار سخت است، لذا خواهشمندیم چکاپ های ماهیانه و هر علامت غیر طبیعی را در گربه های خود جدی بگیرید.
منابع
