
نگهداری از سگ ها، یک سری اصول کلی دارد که معمولا رعایت آن ها، برای توله سگ ها و سگ های مسن، واجب تر است. زیرا که این دو گروه، به علت سیستم ایمنیِ ضعیف تری که دارند، اغلب حساس ترند.
یکی از این اصول، توجه به وعده های غذایی است؛ علی الخصوص وعده هایی که حجم کم، اما خاصیت زیادی دارند. جگر مرغ، از این دسته است. به طوریکه مسمومیت سگ با جگر مرغ میتواند حتی در مقادیر کم، اما مداوم اتفاق میافتد.
جگر مرغ برای سگ
جگر مرغ، وعده ای بسیار مقوی و لذیذ است؛ به طوریکه معمولا میتوانید آن را در محتوای اکثر تشویقی ها و کنسرو های خوش خوراکِ موجود در پت شاپ ها مشاهده کنید. جگر مرغ، منبع غنی ای از ویتامین A، ویتامین B، پروتئین، آهن و مس بوده و به شدت مورد استقبال صاحبین سگ قرار میگیرد.

فواید مصرف جگر مرغ برای سگ:
- تقویت حس بینایی
- بهبود عملکرد سیستم ایمنی
- شادابی پوشش مویی
- افزایش قدرت و رشد سگ
- بهبود عملکرد قلب
- به علت فسفری که دارد، عملکرد کلیه ها را بهبود میبخشد.
- معمولا برای سگ هایی که معده و گوارش حساسی دارند توصیه میشوند. (به علت هضم آسان پروتئین های جگر مرغ)
- زمانیکه بدن سگ کمبود ویتامین A داشته باشد، میتوانیم با قرار دادن جگر مرغ در رژیم غذایی، این کمبود را جبران کنیم.
- در دوران بارداری، با مشورت از دامپزشک میتوان برای افزایش رشد توله ها، به سگِ مادر جگر مرغ بدهیم.
اگر اولین بار است که به سگ خود جگر می دهید، نحوه ی واکنش بدن سگ به جگر را کنترل کنید؛ مدفوع، تنفس، فعالیت کردن و حال عمومی سگ). اکثر اوقات علائم مسمومیت سگ به جگر مرغ، بعد از چند ساعت بروز پیدا میکند.
مسمومیت سگ با جگر مرغ
در نگاه اول شاید برایتان عجیب باشد که چرا غذایی با این همه خواص حیرت انگیز، باید در سگ مسمومیت ایجاد کند؟ پاسخ ما این است: مسمومیت سگ با جگر مرغ، در حقیقت به علت مصرف بیش از حد جگر و بروز مسمومیت به ویتامین Aی موجود در آن اتفاق میافتد.
جگر مرغ، یک میان وعده به حساب میآید، نه یک وعده ی غذایی! طبق بررسی های انجام شده مقدار جگر مرغ در کل وعده های غذایی سگ، نباید بیش از 5 تا 10 درصد را به خود اختصاص دهد.
علائم مسمومیت سگ با جگر مرغ

دادن جگر مرغ خام، مصرف بدون کنترل تشویقی ها و کنسرو های حاوی جگر و مکمل هایی که دارای ویتامین A هستند، در سگ ایجاد مسمومیت کرده و میتوانند علائم زیر را ایجاد کنند:
- بی اشتهایی
- کاهش وزن
- استفراغ کردن
- اسهال
- بی حالی
- لرزش عضلات
- احساس درد یا شکستگی استخوان
- پوست خشک و پوسته پوسته
- ریزش مو
- تشنگی و ادرار زیاد
- تحریک چشم ها و پلک ها
- کم آبی بدن
- علائم عصبی مانند تشنج و کما
- پوشش موییِ نامنظم
- یبوست
- تغییر شکل استخوان ها و محدود شدن حرکات حیوان
- رشد بیش از حد استخوان در آرنج و ستون فقرات
- مصرف زیاد جگر مرغ در سگ و به دنبال آن ورود بیش از حدِ پروتئین به بدن، در طولانی مدت میتواند باعث بروز مشکلات کلیوی شود.
- اگر مقدار جگر در یک وعده زیاد باشد، سگ ممکن است علائمی چون استفراغ، گیجی، خواب آلودگی و آسیب های پوستی را نیز نشان دهد.
- مصرف زیاد از حد جگر مرغ در سگ های باردار، میتواند باعث به دنیا آمدن توله های ناقص شود. (به طور مثال شکاف کام در جنین)
- در صورتی که علائم کنترل نشوند، احتمال مرگ حیوان نیز وجود خواهد داشت.
لطفا بلافاصله پس از مشاهده ی هر گونه علامت غیر طبیعی به دامپزشک مراجعه کنید. علائم مسمومیت سگ با جگر مرغ میتواند هم به صورت آنی، یعنی دقیقا پس از خوردن جگر و هم پس از چند ساعت یا چند روزِ بعد، بروز پیدا کند.
تشخیص مسمومیت سگ با جگر مرغ
هنگام مراجعه به کلینیک، میبایست:
- کوچک ترین نشانه هایی که به نظرتان غیر طبیعی آمده را بیان کنید.
- با دامپزشک خود صادق باشید.و اگر در چند روز اخیر در دادن جگر مرغ به سگ تان زیاده روی کردید، به دامپزشک بگویید. هدف از مراجعه ی شما به کلینیک، کمک به سگ تان است نه اینکه “دامپزشک، قرار است به گفته ی شما چه واکنشی نشان بدهد؟”
دامپزشکان همیشه سعی میکنند اولویت خود را بر روی: تشخیص صحیح بیماری، انتخاب پروتکل مناسب برای درمان بیماری و آگاه سازی شما نسبت به علت بروز این علائم، بگذارند.

- در مراجعات این چنینی، دامپزشک یا از طریق صاحب حیوان متوجه میشود که مصرف زیاد جگر مرغ باعث مسمومیت سگ شده است، یا بعد از گرفتن آزمایش خون، متوجهِ بالا رفتن غیر طبیعی ویتامین A میشود.
- در مسمومیت سگ با جگر مرغ، ممکن است دامپزشک احتمال تغییرات استخوانی را هم بدهد: بنابراین پیش زمینه ی گرفتن عکس رادیوگراف را داشته باشید. (عکس برداری در این مواقع، معمولا از ناحیه گردن و قفسه سینه است)
درمان مسمومیت سگ با جگر مرغ
پس از تشخیص مسمومیت سگ با جگر مرغ، دامپزشک بایستی وابسته به:
علائم و شدت آن ها، میزان زمان طی شده از آخرین وعده ی جگر، مقدار مصرف جگر و حال عمومی حیوان، اقدامات درمانی زیر را اولویت بندی کند:
- در مسمومیت ها، گاهی اوقات دامپزشک تصمیم میگیرد با دارو های استفراغ آور، تا جایی که ممکن است مواد سمی را خارج کند.
- معمولا به علت اسهال، کم آبی بدن و بهبود عملکرد اندام ها، سرم تراپی انجام میشود.
- برای علامت هایی مثل اسهال، استفراغ، درد های شکمی و… دامپزشک میتواند از درمان های علامتی استفاده کند. (به طور مثال برای تهوع سگ، ضد تهوع تزریق کند)
- برنامه ی غذایی، تا مدتی پس از تشخیص مسمومیت سگ با جگر مرغ، تحت کنترل دامپزشک باشد؛ تا حیوان به حالت نرمال خود برگردد.
- توصیه به مصرف دارو هایی که جذب ویتامین A را از سیستم گوارش کاهش میدهند.
- تا مدتی مصرف مکمل، روغن و غذا های حاوی ویتامین A ممنوع میشوند.
- در مسمومیت سگ به جگر مرغ، رشد استخوان ها قابل برگشت نبوده و تنها میتوان در طولانی مدت، کمی حرکات را با ورزش و فیزیوتراپی بهبود داد.
سخن پایانی
برنامه ی غذایی سالم در حیوانات بر اساس نژاد، سن، وزن و بیماری های زمینه ای تعیین میشود. و بر اساس مطالعات انجام شده مقدار تقریبی مصرف جگر مرغ در سگ های کوچک 10 تا 15 گرم، در سگ های متوسط 25 تا 30 گرم و در سگ های بزرگ 40 تا 60 گرم، به صورت هفتگی توصیه شده است. اما این گفته باز هم کلیت ماجرا است و شما برای کاهش احتمال مسمومیت سگ به جگر مرغ، باید با دامپزشک مشورت کنید.
منابع: